Theo báo cáo của Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), 12/13 mẫu trầm tích, bùn đáy tại điểm quan trắc sông Tô Lịch, cách cống xả gom nước thải của Công ty Rạng Đông (ngõ 320 Khương Đình) 1 km có giá trị thủy ngân cao nhất, vượt QCVN 43:2017/BTNMT 6,1 lần.
Sau sự cố cháy nổ tại Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông tối 28/8 rạng sáng 29/8, ngày 6/9, Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, qua kiểm tra thực tế ngày 31/8 và quá trình đấu tranh với doanh nghiệp, lãnh đạo Công ty Rạng Đông thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy có sử dụng thuỷ ngân lỏng. Lượng thủy ngân đã phát tán ra ngoài môi trường dự tính là 15,1kg đến 27,2kg.
Trước lo ngại của người dân, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo Tổng cục Môi trường phối hợp với Sở TN&MT tiến hành quan trắc, đánh giá chất lượng môi trường đất, không khí, nước, trầm tích đáy và tàn dư tro xỉ sau sự cố để đánh giá dư lượng hóa chất còn lại trong các thành phần môi trường để đề xuất các biện pháp xử lý.
Từ ngày 30/8 đến ngày 1/9, Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc đã tổ chức quan trắc, lấy mẫu phân tích đánh giá chất lượng môi trường xung quanh gồm: môi trường không khí (theo các tuyến thủy ngân có thể phát tán), mẫu nước theo dòng thoát ra sông Tô Lịch, các hồ Hạ Đình, hồ Rẻ Quạt, mẫu đất khu vực xung quanh.
Kết quả quan trắc thông số thủy ngân trong không khí, nước mặt, nước thải, đất và chất thải rắn (tro xỉ sau khi cháy) đưa ra những cảnh báo đáng lo ngại đối với người dân và các tiểu thương sinh sống, làm việc xung quanh hiện trường.
Chiều ngày 5/9, Bộ Tư lệnh Hóa học đã cử lực lượng chuyên trách xuống hiện trường lấy mẫu về phân tích nồng độ ô nhiễm hóa chất do cháy nhà kho của Công ty Cổ phần bóng đèn, phích nước Rạng Đông. Ảnh: Binh chủng Hóa học.
Theo đó, có 1/12 mẫu nước mặt hàm lượng thủy ngân vượt QCVN 08-MT:2015 về chất lượng nước mặt là 1,3 lần tại điểm quan trắc trên sông Tô Lịch (cách cống xả gom nước thải của Công ty tại ngõ 320 Khương Đình 1,5km). So sánh với tiêu chuẩn khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) mà Việt Nam là thành viên cũng cho kết quả tương tự vượt 1,3 lần đối với hàm lượng thủy ngân có ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Các điểm quan trắc còn lại, hàm lượng thủy ngân trong nước mặt đạt giá trị theo quy chuẩn, tiêu chuẩn nêu trên.
Có 1/8 mẫu nước thải có giá trị thủy ngân vượt QCVN 40:2011/BTNMT về nước thải công nghiệp là 2,76 lần tại Hố ga cạnh xưởng Led trong Công ty.
Có 12/13 mẫu trầm tích, bùn đáy có giá trị thủy ngân vượt QCVN 43:2017/BTNMT về chất lượng trầm tích. Điểm quan trắc tại sông Tô Lịch, cách cống xả gom nước thải của Công ty (ngõ 320 Khương Đình) là 1 km có giá trị thủy ngân cao nhất, vượt QCVN 43:2017/BTNMT 6,1 lần.
12/13 mẫu bùn sông Tô Lịch cách cống xả Công ty Rạng Đông 1km có thuỷ ngân vượt 6,1 lần ngưỡng cho phép. Ảnh: Binh chủng Hóa học.
Có 1 mẫu không khí tại điểm quan trắc trong nhà kho đã bị cháy, sập mái, thông với môi trường không khí bên ngoài có giá trị thủy ngân vượt QCVN 06:2009/BTNMT về một số chất độc hại trong không khí xung quanh là 1,02 lần (giá trị đo trung bình 24 giờ).
So sánh với tiêu chuẩn khuyến cáo của WHO và tiêu chuẩn của Cơ quan đặc trách về các chất độc hại và theo dõi bệnh tật của Mỹ (ATSDR) cũng cho kết quả hàm lượng thủy ngân tại vị trí nêu trên vượt 1,532 lần ngưỡng rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Để tránh nguy cơ nhiễm độc thủy ngân, người dân sinh sống xung quanh hiện trường hoặc rao bán nhà, hoặc chuyển tạm đến nơi ở mới. Ảnh: Phương Thảo.
Tổng cục môi trường nhận định, các kết quả quan trắc nêu trên chỉ phản ánh hiện trạng môi trường sau 2 – 5 ngày xảy ra sự cố cháy nổ. Tuy nhiên, trong quá trình cháy, hầu hết lượng thủy ngân trong các bóng đèn đã phát tán ra môi trường cùng với khói và khí thải của đám cháy.
Tại thời điểm cháy, lượng thủy ngân và các chất khí độc hại đã gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Theo dữ liệu khí tượng thủy văn và mô hình lan truyền ô nhiễm, ước tính phạm vi phát tán tối đa của khói thải khoảng 1,5 km, phạm vi ô nhiễm khoảng 200 m tính từ tường rào của Công ty và theo hướng gió có thể ảnh hưởng đến khoảng cách 500 m.
Do vậy, Tổng cục môi trường khuyến cáo người dân trong bán kính 500 m tính từ hàng rào của Rạng Đông cần thực hiện các biện pháp như: phun rửa mái nhà, tẩy rửa tường, sàn nhà và các đồ gia dụng, vệ sinh cá nhân theo khuyến cáo của cơ quan chức năng, thau rửa các bể chứa nước hở… Đối với người dân sống trong bán kính 200 m tính từ hàng rào Công ty cần đi khám sức khỏe định kỳ; đối với người người dân trong bán kính từ 200 m – 500 m tính từ hàng rào Công ty cần đi khám khi có dấu hiệu ngộ độc thủy ngân.
